ေတာင္တက္သမားသံုးေယာက္
ဘဝဇာတ္ခံုတြင္ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ ေလွ်ာက္လွမ္းနိုင္မနိုင္ကို ခန့္မွန္းအေျဖထုတ္နိုင္သည့္ Adversity Quotient ဟုေခၚေသာ ညႊန္းကိန္းတစ္ခု မျကာေသးမီနွစ္မ်ားအတြင္း ေပၚထြက္လာခဲ့သည္။ အဂၤလိပ္ေဝါဟာရျဖင့္ Adversity မွာ အခက္အခဲ၊ မနွစ္ျမိဳ႔ဖြယ္ အေျခအေနဟု အဓိပယ္ရရာ အခက္အခဲနွင့္ ရင္ဆိုင္ေတြ့သည့္အခါ မေျကာက္မရံြ႔ေနာက္မတြန့္ဘဲ ရင္ဆိုင္နိုင္စြမ္း၊ အၾကိမ္ၾကိမ္လဲက်ေသာ္လည္း ျပန္ထနိုင္စြမ္းကို Adversity Quotient ဟု ေခၚဆိုျခင္းျဖစ္သည္။
အက်ပ္အတည္း ၾကဳံခ်ိန္၊ အရံႈးနွင့္ေတြ့ခိ်န္၊ ျငင္းပယ္ခံရခိ်န္တြင္ မည္သို့တံု့ျပန္နိုင္သနည္းကို တိုင္းတာျပီး Adversity Quotient AQ အျဖစ္ Dr.Paul Stoltz က သုေတသနေပါင္း ၅ဝဝခန့္မွ ေတြ့ရိွခ်က္မ်ားကို ေလ့လာဆန္းစစ္ကာ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ဆိုးဝါးသည့္ အေျခအေနနွင့္ ၾကဳံခ်ိန္တြင္ ျကံ့ျကံ့ခံကာ ဆက္လက္ရွင္သန္နိုင္မည္လား၊ သို့မဟုတ္ ျပိဳလဲက်ဆံုးသြားမည္လားကို AQ က ေဖာ္ျပနိုင္သည္။ AQ ျမင့္မားသူသည္ အက်ပ္အတည္းၾကဳံခ်ိန္တြင္ အေကာင္းဆံုးအားထုတ္သည္၊ အရံႈးနွင့္ ေတြ့ေသာ္လည္း အားမေလွ်ာ့၊ ျငင္းပယ္ခံရေသာ္လည္း စိတ္မပ်က္။
AQ ကိုု Paul Stoltz က ေတာင္တက္သမားသံုးေယာက္ ဥပမာျဖင့္ ရွင္းျပထားသည္။ ျမင့္မားေသာ ေတာင္တစ္လံုးကို ေတာင္တက္သမားမ်ား တက္ၾကသည္။ လမ္းခရီးမွာ မတ္ေစာက္္သလို ၾကမ္းတမ္းသည္။ ခ်မ္းေအးသလို ေလလည္းထန္သည္။
ေတာင္တက္သူအမ်ားစုမွာ ခရီးအစေလးတြင္ပင္ ေဘးထြက္ထိုင္ၾကမည္၊ ေနာက္ျပန္လွည့္ၾကမည္၊ အေလွ်ာ့ေပးသြားၾကမည္။ သူတို့သည္ Quitters ေခၚ 'လက္ေျမာက္အရံႈးေပးသူမ်ား' ျဖစ္သည္။ သူတို့သည္ ေတာင္ကို မတက္လိုေတာ့။ ေတာင္ထိပ္သို့ေရာက္လိုေသာ္လည္း လမ္းရိွ အခက္အခဲတို့ကို ရင္မဆိုင္လိုေတာ့။
အခို့်ေတာင္တက္သူမ်ားမွာ ဆက္လက္တက္ျကသည္။ သို့ေသာ္ အတန္ငယ္ ခရီးေပါက္သည္ဟု ထင္လွ်င္ ဆက္မတက္လိုေတာ့။ ပင္ပန္းျပီ၊ ေျခကုန္လက္ပန္းက်ျပီ၊ ငါတက္နိုင္တာ ဒီေလာက္ပဲဟု စိတ္ဒုန္းဒုန္းခ်လိုက္ကာ ေရာက္ရာေနရာတြင္ စခန္းခ်လိုက္ေတာ့သည္။ ထိုဒုတိယအမိ်ဳးအစား ေတာင္တက္သူမ်ားသည္ Campers ေခၚ 'စခန္းခ်သူမ်ား' ျဖစ္သည္။ 'စခန္းခ်သူမ်ား' သည္ 'လက္ေျမာက္အရံႈးေပးသူမ်ား' ထက္ေတာ့ ခရီးေပါက္သည္။
ရည္မွန္းခ်က္ ေတာင္ထိပ္သို့ မေရာက္မခ်င္း တက္သူမ်ားမွာ Climbers 'အတက္သမားမ်ား' ျဖစ္သည္။ လမ္းခရီးမည္သို့ပင္ ၾကမ္းတမ္း မတ္ေစာက္ပါေစ သူတို႔ၾကိဳးစားတက္သည္။ စိတ္ဓာတ္အင္အား မက်ဆင္းဘဲ မေရာက္မခ်င္း ဇဲြနပဲနွင့္ တက္သူမ်ားျဖစ္သည္။ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္၊ အနိုင္မခံအရံႈးမေပးစိတ္၊ ေတာင္ထိပ္သို႔ေရာက္လိုစိတ္တို့က 'အတက္သမားမ်ား' ကိုေရွ့ေဆာင္သည္။
ထိုေတာင္တက္သူသံုးဦးကို လက္ေတြ႔ဘဝတြင္လည္း ေတြ့ျမင္နိုင္သည္။ 'လက္ေျမာက္ အရံႈးေပးသူမ်ား' သည္ အခက္အခဲနွင့္ အျမည္းသေဘာေတြ႔လိုက္ရံုျဖင့္ အလံျဖဴေထာင္ လက္နက္ခ်လိုက္သည္။ 'စခန္းခ်သူမ်ား' မွာမူ အတန္ငယ္ အဆင္ေျပရံုျဖင့္ 'ဒီဘဝ ဒီမွ်' ဟု သေဘာထားကာ တန္းျဖဳတ္လိုက္ေတာ့သည္။ ဆက္လက္အားထုတ္ၾကိဳးစားျခင္းကို ရပ္တန္းကရပ္လိုက္ကာ ဘဝ၏ က်န္အခိ်န္မ်ားကို ကုန္ဆံုးေစေတာ့သည္။
'အတက္သမားမ်ား' မွာမူ မိမိရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္သို့ မေရာက္ေရာက္ေအာင္ ၾကိဳးစားအားထုတ္ျကသည္။ သူတို့သည္ ေမြးစမွသည္ ေသသည္အထိ ေတာက္ေလွ်ာက္တက္ေနၾကသည္။ အသက္အရြယ္မေရြး၊ အမို်းသားအမို်းသမီးမေရြး၊ ဆင္းရဲခ်မ္းသာမေရြး၊ ဥာဏ္ရည္ေကာင္းညံ့မေရြး 'အတက္သမား' တို့သည္ တက္ျမဲတိုင္းတက္ေနၾကသည္။ 'ငုပ္မိသဲတိုင္၊ တက္နိုင္ဖ်ားေရာက္' ဆိုသည္မွာ 'အတက္သမား' တို့၏ ေဆာင္ပုဒ္ျဖစ္သည္။
ဘဝဆိုသည္မွာ ေတာင္တက္ျခင္းတစ္မို်းပင္ျဖစ္သည္။ မိမိဘဝတိုးတက္ရာ တိုးတက္ေၾကာင္း အျမဲရုန္းကန္ေနရသည္။ မိမိရည္မွန္းခ်က္သို့ ေရာက္ေအာင္ တေရြ့ေရြ့ တျဖည္းျဖည္း တက္ေနရသည္။ ေအာင္ျမင္မႈဆိုသည္မွာ ရည္မွန္းခ်က္ရိွရာ အျမင့္သို့ေရာက္ေအာင္ လမ္းတြင္ ၾကဳံေတြ႔ရေသာ အခက္အခဲမ်ား၊ အတားအဆီးမ်ားအား ေက်ာ္ျဖတ္ ရင္ဆိုင္ကာ အေရာက္သြားနိုင္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ေခြ်းနွင့္ေသြးနွင့္ရင္းကာ တက္ခဲ့ရျခင္းျဖစ္ရာ ေတာင္ထိပ္သို့ ေရာက္ရိွျခင္းမွာ ခ်ိဳျမိန္လွသည္။
ေတာင္တက္သမားသံုးမို်းတြင္ 'အတက္သမား' တစ္ဦးတည္းသာ ေတာင္ထိပ္သို့ ေရာက္ျခင္းတည္း ဟူေသာ ေအာင္ျမင္မႈကို ခံစားရယူနိုင္မည္။
'လက္ေျမာက္အရံႈးေပးသူမ်ား' သည္ ရသင့္ရထိုက္ေသာ ဘဝကို မရယူၾကသူမ်ားျဖစ္သည္။ သက္သာသည္ဟုထင္ရေသာ္လည္း ထိုသူတို့သည္ ဘဝကို ေနာက္ေျကာင္းျပန္လွည့္ျကည့္ေသာအခါတြင္ မလုပ္ခဲ့ေလျခင္း၊ မၾကိဳးစားခဲ့ေလျခင္းဟု
ေနာင္တမီးေတာက္ေလာင္ရသူမ်ားျဖစ္သည္။ စိတ္အလိုမက်၊ မျပည့္ဝဘဲ စိတ္ဓာတ္က်ဆင္းေနတတ္ျကေသာေျကာင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ကို အျမဲရန္လိုေနသူမ်ားျဖစ္သည္။ 'အတက္သမား'တို႔ကို လွမ္းေမွ်ာ္ၾကည့္ကာ ကုသာမစာရိယတို့ျဖင့္ ပူေလာင္ေနသူမ်ားျဖစ္တတ္သည္။
'စခန္းခ်သူမ်ား' သည္လည္း ရသင့္ရထိုက္ေသာဘဝကို အရမယူသူမ်ားျဖစ္သည္။ 'လက္ေျမာက္အရံႈးေပးသူမ်ား' နွင့္ ကြာျခားသည္မွာ အတိုင္းအတာ၊ ပမာဏတြင္သာျဖစ္သည္။ သူတို့သည္ လက္ရိွရထားေသာ ေနရာကို စြန့္လႊတ္ရမည္ကို စိုးရိမ္ေနတတ္ၾကသည္။ ယခုေလာက္ ၾကိဳးစားျပီးလွ်င္ေတာ္ျပီဟု ဆိုကာ ေလ့လာသင္ၾကားျခင္း၊ အားထုတ္ျခင္းကို ရပ္တန့္လိုက္သူမ်ားျဖစ္သည္။
'အတက္သမားမ်ား' သည္သာ ဘဝတြင္ ေနရက်ိဳးနပ္သူမ်ားျဖစ္သည္။ သူတို့သည္ ခံစားခ်က္ျပင္းျပင္းျဖင့္ ရည္မွန္းခ်က္သို့ ခီ်တက္နိုင္ၾကသည္။ မွန္မွန္ၾကိဳးစားသြားလွ်င္ တစ္ေန႔လိုရာပန္းတိုင္သို႔ေရာက္မည္ဟု ယံုၾကည္သူမ်ားျဖစ္သည္၊ ေရာက္လည္းေရာက္ျကသည္။ 'တစ္ေန႔တစ္လံ ပုဂံ ဘယ္ေရြ႔မလဲ' ဟု သေဘာေပါက္ၾကသည္။
အဆိုပါ ေတာင္တက္သမားသံုးဦးတို့ ကြာျခားသည့္ေနရာမွာ Adversity Quotient တြင္ျဖစ္သည္။ အတက္သမားမ်ားသည္ အျမင့္မားဆံုးေသာ AQ ကို ပိုင္ဆိုင္ၾကသည္။ စခန္းခ်သူမ်ား၏ AQ မွာ သာမန္အဆင့္ျဖစ္ျပီး လက္ေျမာက္အရံႈးေပးသူတို့သည္ AQ နိမ့္ၾကသည္။
AQ ျမင့္ေသာသူတို့သည္ အဆိုုးရြားဆံုးေသာ အေျခအေနမ်ားတြင္ပင္ စိတ္ဓာတ္ခိုင္ခိုင္မာမာထားနိုင္သူျဖစ္သည္။ ေရခဲေတာင္ တက္ျပီး နွင္းမုန္တိုင္းျကားတြင္ လူကဲြက်န္ခဲ့သည္မွာ အတန္ျကာေသာေျကာင့္ အေတြ႔အၾကဳံရင့္ ေတာင္တက္သမားအေဖာ္မ်ားက ေသျပီဟု တစ္ညီတစ္ညြတ္တည္း သတ္မွတ္ထားခိ်န္တြင္ စုရပ္သို႔ က်ားကုတ္က်ားခဲ ျပန္လာနိုင္ေသာသူတို့သည္ AQ ျမင့္မားသူမ်ားျဖစ္သည္။ စီးပြားအျကိမ္ျကိမ္ပ်က္ေသာ္လည္း အျကိမ္ျကိမ္ျပန္ထူမတ္လာကာ ၾကီးပြားေနသူသည္ AQ ျမင့္သူျဖစ္သည္။ ေရာဂါေဝဒနာဆိုးကို ခံစားေနရေသာ္လည္း စိတ္မပ်က္၊ လက္မေလွ်ာ့ဘဲ လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္သည္မ်ားကို ဆက္လုပ္ေဆာင္ေနသူမ်ားသည္ AQ ျမင့္သူမ်ားျဖစ္သည္။
ေပါ့ပါးျပီး ၾကာရွည္အသံုးခံသည့္ ဘက္ထရီကို တီထြင္ရန္ နွစ္၂ဝျကာ စမ္းသပ္မႈေပါင္း ငါးေသာင္း ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ တီထြင္သမားျကီး အက္ဒီဆင္၏ ဥပမာကို ျကည့္ရေအာင္။ 'မစတာအက္ဒီဆင္ခင္ဗ်ား၊ အျကိမ္ငါးေသာင္းေတာင္ မေအာင္ျမင္ခဲ့တာကို ဘာလို့ ရလာဒ္ေတြ ထြက္လိမ့္မယ္လို့ ထင္ေနေသးတာလဲ'၊ တစ္ဦးက ေမးခြန္းထုတ္သည္။ 'ရလာဒ္လား၊ ရလာဒ္ေတြ ရေနတာပဲေလ။ ဘက္ထရီ ျဖစ္မလာနိုင္တဲ့နည္း ငါးေသာင္းေတာင္ ကြ်န္ေတာ္ သိသြားျပီ' ဟု အက္ဒီဆင္က ျပန္ေျဖလိုက္သည္။ မျဖစ္နိုင္ေသာနည္း ငါးေသာင္းသိသြားသည့္အတြက္ ျဖစ္ရန္ နီးစပ္လာျပီဟု အက္ဒီဆင္က သေဘာထားသည္။ အက္ဒီဆင္သည္ 'အတက္သမား' ၾကီးျဖစ္သည္။
မည္မွ်ထူးခြ်န္ထူးခြ်န္၊ မည္မွ် ဥာဏ္ရည္ထက္ထက္ AQ နိမ့္လွ်င္ ထိုအရည္အခ်င္း ဥာဏ္ရည္တို့သည္ သဲထဲေရသြန္ျဖစ္မည္သာ။ မည္သည့္အလုပ္ျဖစ္ေစ အခက္အခဲရိွျမဲျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အခက္အခဲေတြ႔လွ်င္ လက္ေျမာက္ အရံႈးေပးတတ္သူသည္ လိုရာေရာက္မည္မဟုတ္။ ၾကီးက်ယ္ျမင့္မားေသာ အလုပ္တာဝန္မွန္သမွ် အခက္အခဲျကီးမားတတ္စျမဲျဖစ္ရာ AQ နိမ့္လွ်င္ မည္သို့မွ် မျပီးေျမာက္နိုင္္။ အထူးသျဖင့္ မေဖာက္ေသးေသာလမ္း၊ မေလွ်ာက္ဖူးေသာလမ္း (Untraveled Road) တို့ကို ေလွ်ာက္လိုလွ်င္ AQ ျမင့္ရမည္။
ဘုန္းမီးေနလေတာက္ပေသာ ေနမဝင္ျဗိတိသွ်အင္ပါယာၾကီးအား အန္တုကာ လြတ္လပ္ေရးရယူမည္ဆိုသည့္ အၾကံမွာ သာမန္လူမ်ား မစဥ္းစားဝံ့ေသာ အရာပင္ျဖစ္သည္။ ဗိုလ္ခု်ပ္ေအာင္ဆန္းနွင့္တကြ မိ်ဳးခ်စ္မ်ားသည္ ထိုသို့ မေလွ်ာက္ဖူးသည့္ လမ္းကိုမွ ေရြးခ်ယ္ကာ ေလွ်ာက္လွမ္းခဲ့ၾကသည္။ ေထာင္ေဘး၊ အသက္အိုးအိမ္စည္းစိမ္ျပဳတ္မည့္ေဘးတို့နွင့္တကြ အပင္ပန္းအဆင္းရဲမို်းစံုတို့ကို အျပံဳးမပ်က္ ၾကံ့ၾကံ့ခံနိုင္ခဲ့ေသာေျကာင့္ တစ္ဆင့္ျပီးတစ္ဆင့္ ေအာင္ျမင္ကာ လြတ္လပ္ေရးပန္းတိုင္သို့ ျမန္မာနိုင္ငံကို အေရာက္ပို႔နိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္နွင့္တကြ မို်းခ်စ္တို႔ကို အတိအက် သြားေရာက္တိုင္းတာရန္ မျဖစ္နိုင္ေတာ့ေသာ္လည္း သူတို့၏ Adversity Quotient ျမင့္မားမည္မွာ ေသခ်ာပါသည္။
မိမိေတာင့္တေသာ ရည္မွန္းခ်က္သည္ ၾကီးမားမြန္ျမတ္သည္နွင့္အမွ် ေတာင္ထိပ္သည္ ျမင့္မားေဝသီမည္ျဖစ္သလို ေတာင္တက္လမ္းသည္လည္း ၾကမ္းတမ္းခက္ခဲမည္။ AQ
ျမင့္ပါမွ 'ေတာင္ၾကီးဖဝါးေအာက္' ေရာက္မည္ျဖစ္သည္။ စာရႈသူ မိတ္ေဆြ၊ သင္ေရာ ဘယ္လို ေတာင္တက္သမားမို်းလဲ။
ေဇယ်သူ
ဒီတစ္ပတ္ထုုတ္ Street View မွာ ေရးျဖစ္တဲ့ ေဆာင္းပါးပါ။
